ปาย

ปายเมืองเล็ก ๆ ประกอบด้วยเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นเมืองท่องเที่ยวที่มีนักท่องเที่ยวหนุ่มสาวชาวต่างชาติมาเที่ยว และอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากเหมือนตรอกข้าวสารในกรุงเทพฯ แต่เงียบสงบน่าอยู่กว่า  บ้านเรือน ร้านค้าทำจากไม้สัก ใบตองตึงและสังกะสีดูมีเสน่ห์ดึงดูดใจ เมืองปายมีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจได้แก่
  - วัดกลาง อยู่ที่ตำบลเวียงใต้ ภายในวัดมีพระเจดีย์องค์ใหญ่ ศิลปะไทยใหญ่แท้ ประดิษฐานอยู่กลางลานวัด มีเจดีย์ทรงมอญรายล้อมโดยรอบ ใต้เจดีย์ทำเป็นซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปประจำวัน เหนือฐานเจดีย์องค์ใหญ่ทำเป็นมณฑปยอดมงกุฎ
  - วัดน้ำฮู  อยู่ที่หมู่ที่ ๕  ตำบลเวียงใต้ ห่างจากตัวอำเภอไปทางโรงพยาบาลปายประมาณ ๓ กิโลเมตร เป็นที่ประดิษฐานของพระอุ่นเมือง ซึ่งเป็นพระพุทธรูปสิงห์สาม (ศิลปะล้านนา) ปางมารวิชัยทำด้วยโลหะทองสัมฤทธิ์ มีลักษณะพิเศษคือพระเศียรกลวง พระโมฬีปิดเปิดได้และมีน้ำซึมออกอยู่เสมอประวัติการสร้างไม่แน่นอนแต่เชื่อกันว่าสร้างโดยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เพื่อเป็นพระราชกุศลถวายพระพี่นางพระสุพรรณกัลยา  นักท่องเที่ยวที่จะเข้าไปนมัสการพระอุ่นเมืองทางวัดเปิดให้เข้านมัสการทุกวัน
  - เจดีย์พระธาตุแม่เย็น  อยู่ที่บ้านแม่เย็น ตำบลแม่ฮี้ ตามเส้นทางสายปาย-แม่ฮ่องสอน เป็นเจดีย์ที่สร้างสมัยใดไม่ปรากฏ ตั้งอยู่บนเนินสูงและเมื่อขึ้นไปนมัสการองค์พระธาตุแม่เย็น จะมองเห็นทิวทัศน์ของอำเภอปายโดยทั่วถึง เป็นจุดสังเกตของผู้โดยสารเครื่องบินว่าเข้าเขตอำเภอปายแล้ว
  - น้ำตกหมอแปง  อยู่หมู่ที่ ๔ บ้านหมอแปง ตำบลแม่นาเติง เดินทางจากเส้นทางอำเภอปาย-แม่ฮ่องสอน มีทางแยกซ้ายจากถนนใหญ่เข้าไป ๖ กิโลเมตร เป็นถนนคอนกรีตถึงบริเวณแก่งเมืองปาย
รีสอร์ทจากนั้นจะเป็นทางลูกรัง ๒ กิโลเมตร นักท่องเที่ยวนิยมเช่าจักรยานและจักรยานยนต์ขี่มาเที่ยวชมได้ น้ำตกหมอแปงเป็นน้ำตกขนาดเล็กไหลลงอยู่แอ่งน้ำเบื้องล่าง มีน้ำตลอดทั้งปี สูงประมาณ ๕ เมตร บรรยากาศร่มรื่น ในบริเวณใกล้ ๆ กับน้ำตกมีชาวเขาเผ่ามูเซอแดงอาศัยอยู่  
  - โป่งน้ำร้อนเมืองแปง   อยู่ในเขตบ้านเมืองแปง ตำบลเมืองแปง ห่างจากอำเภอปายประมาณ ๒๘ กิโลเมตร โดยใช้เส้นทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ (ปาย-แม่มาลัย) และแยกเข้าสาย ๑๒๖๕ ด้านขวามือตรงบริเวณหลักกิโลเมตรที่ ๘๕-๘๖ ใกล้กับหน่วยพิทักษ์และรักษาป่าแม่ปิง เป็นทางลูกรังสลับกับคอนกรีต เป็นบ่อน้ำร้อนขนาดใหญ่  อุณหภูมิของน้ำร้อนสูงถึง ๙๕ องศาเซลเซียส และพลุ่งขึ้นเป็นระยะ ๆ
  - อุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง  มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอแม่แตง อำเภอเวียงแหงจังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน รวมเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ ๑,๒๕๒ ตารางกิโลเมตร  ลักษณะภูมิประเทศเป็นเทือกเขาและภูเขาสูงสลับซับซ้อนมีภูเขาที่สูงที่สุดคือดอยช้าง เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีลำห้วยน้อยใหญ่มากมาย

การเดินทาง
     จากแม่ฮ่องสอนใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ ผ่านอำเภอปาย ถึงกิโลเมตรที่ ๖๕–๖๖ มีทางแยกเข้าไปประมาณ ๖ กิโลเมตร จะถึงบริเวณที่ทำการอุทยานฯ